Artikelen
Lees hier actuele achtergrondartikelen, interviews en columns over de uitgaven van ons filosofiefonds en leer de mensen achter onze boeken kennen.
In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in de praktijk
Artikel
28/08
Met het boek In gesprek blijven over goede zorg proberen Hans van Dartel en Bert Molewijk een bijdrage te leveren aan de professionalisering van methodische reflectie op de kwaliteit van zorg en de organisatie daarvan. wordt niet alleen aandacht besteed aan de morele vragen zelf, maar ook aan het constructief en methodisch (leren) omgaan met die vragen, Met het boek In gesprek blijven over goede zorg proberen Hans van Dartel en B...
Lees meer
Historische voorwaarden voor de ontwikkeling van het neoliberalisme
Artikel
27/08
Bespreking van Foucaults De geboorte van de biopolitiek door Marli Huijer. De economische crisis van 2008 heeft een flinke deuk geslagen in het geloof dat de vrije markt zichzelf kan reguleren. Met name het neoliberalisme wordt als boosdoener aangewezen. Dag in dag uit verschijnen publicaties waarin het neoliberalisme als een ‘armoedige’ of ‘schadelijke’ ideologie wordt weggezet. Maar wat is het neoliberalisme precies?Bespreking van Foucaults De geboorte van de biopolitiek door Marli Huijer. De...
Lees meer
Dialectiek van de Verlichting: het somberste boek van de twintigste eeuw
Artikel
22/08
René Boomkens bespreekt in zijn basisboek cultuurfilosofie Dialectiek van de Verlichting. Dat dit boek misschien wel het somberste boek van de twintigste eeuw is, blijkt uit de eerste zinnen: ‘Vanouds heeft verlichting, in de meest omvattende zin van voortschrijdend denken, het doel nagestreefd bij de mensen de vrees weg te nemen en hen als heer en meester te laten optreden. Maar de volledig verlichte aarde straalt in het teken van triomferend onheil.’ René Boomkens bespreekt in zijn basisboek cultuurfilosofie Dialectiek van de ...
Lees meer
Op den duur
Marli Huijer over Henri Bergson
Artikel
21/08
Tijd en vrije wil, het 126 jaar oude werk van de Franse filosoof Henri Bergson is opnieuw vertaald. Nog altijd een heerlijk boek om je door te laten meevoeren. Tijd en vrije wil, het 126 jaar oude werk van de Franse filosoof Henri Bergson...
Lees meer
De economie moet zich van haar theologische wortels bevrijden
Artikel
12/08
De economie staat onder druk, niet alleen als wetenschap, maar ook als alledaagse praktijk. Als wetenschap krijgt de economie kritiek omdat zij een onduidelijke empirie heeft, slecht zou zijn in het voorspellen van crises, te wiskundig is geworden en uitgaat van onhoudbare vooronderstellingen over menselijk gedrag. Als praktisch systeem staat zij onder druk omdat er steeds meer vragen worden gesteld over de instituten die het kapitalisme draaiende moeten houden. Deze vragen rijzen niet alleen over het concrete gedrag van bepaalde ondernemingen en hun managers, maar ook over de nog veel minder doorzichtige ontwikkelingen op financiële markten.De economie staat onder druk, niet alleen als wetenschap, maar ook als alleda...
Lees meer
Sterke onzekerheid: Durf te vertrouwen op het onverwachte
Artikel
25/07
We leven in een tijd waarin het onverwachte en het onvoorstelbare steeds vaker een kans krijgen. Niet alleen zien we dat in deze dagen op voetbalvelden gebeuren, maar ook in politiek, wetenschap en samenleving. René ten Bos pleit voor een nieuwe ethiek, waarin de durf om na te denken over het onbekende wordt beloond.We leven in een tijd waarin het onverwachte en het onvoorstelbare steeds vake...
Lees meer
Verdraagzaamheid in tijden van verzuring
Artikel
22/07
Een verkaveling waar de voortuintjes heraangelegd moeten worden vanwege een burenklacht? Kankerpatiënten die volgens andere bewoners van hun flatgebouw te luid braken? Menselijke waarden als solidariteit en humaniteit komen steeds meer in de verdrukking, vinden Herman De Dijn en Maarten van den Heuvel: ‘Ook onze Berlijnse Muur staat op instorten’.Een verkaveling waar de voortuintjes heraangelegd moeten worden vanwege een b...
Lees meer
Bergson en de vernieuwing van het denken
Artikel
02/07
Bij het verschijnen van de nieuwe vertaling van Tijd en vrije wil van Henri Bergson in 2014 schreef Hein van Dongen, die een introducerend boek over het leven en werk van de beroemde Franse denker schreef, een artikel waarin hij kort ingaat op Tijd en vrije wil. In Tijd en vrije wil ontwikkelt Bergson zijn notie van geleefde tijd. Bergson schrijft elegant (hij won zelfs de Nobelprijs voor de literatuur), maar zijn gedachten zijn niet altijd even makkelijk te doorgronden.Bij het verschijnen van de nieuwe vertaling van Tijd en vrije wil van Henri B...
Lees meer
Gilles Deleuze en de kopstoot van Nietzsche
Artikel
30/06
Wegwijzer in de eenentwintigste eeuw of intellectuele charlatan? Gilles Deleuze is even onbegrepen als overenthousiast aangehaald. De aandacht voor zijn werk blijft groeien. Filosoof Ed Romein legt uit waarom: 'Deleuzes denken is nog steeds van groot belang in het verwerken van de kopstoot die Friedrich Nietzsche in de negentiende eeuw uitdeelde toen hij God dood verklaarde.' Wegwijzer in de eenentwintigste eeuw of intellectuele charlatan? Gilles Deleu...
Lees meer
De academie ter discussie
Artikel
20/06
Wat is er de afgelopen decennia gebeurd met de universiteit? Wat is er misgegaan en hoe kan het beter? Als aanvulling op en verdieping van de lezingen en debatten tijdens de Nacht van de Universiteit nodigden Ad Verbrugge en Jelle van Baardewijk een aantal prominenten uit om zich over deze vragen te buigen. Het resultaat is het boek Waartoe is de universiteit op aarde? Lees hier exclusief de inleiding van de twee samenstellers van de bundel.Wat is er de afgelopen decennia gebeurd met de universiteit? Wat is er misgeg...
Lees meer
Kapitalisme volgens Weber
Artikel
12/06
Max Weber geldt als een van de grondleggers van de sociologie. Zijn beroemdste studie, 'De protestantse ethiek en de geest van het kapitalisme', is tijdelijk verkrijgbaar met 25% korting. In dit fragment uit het boek 'De maatschappij van de sociologie' gaat auteur Rudi Laermans in op het belang van Webers magnum opus.Max Weber geldt als een van de grondleggers van de sociologie. Zijn beroemdst...
Lees meer
Zizeks hegeliaanse visie op het multiculturalisme
Artikel
06/06
In de Hegel-maand kan Slavoj Žižek natuurlijk niet ontbreken. 'Het Sloveense denkbeest' is niet alleen schatplichtig aan de Franse psychoanalyticus Lacan, zijn denken is ook in belangrijke mate gebaseerd op de dialectische methode van Hegel. In dit fragment uit 'Žižek' gaat Marc De Kesel in op Žižeks visie op het multiculturalisme, die op hegeliaanse leest geschoeid is. In de Hegel-maand kan Slavoj Žižek natuurlijk niet ontbreken. 'Het Sloveense ...
Lees meer
De actualiteit van Hegels rechtsfilosofie
Artikel
30/05
In zijn Rechtsfilosofie plaatst Hegel het moderne individu in de burgerlijke maatschappij. Zijn inzichten zijn ook in de 21e eeuw nog relevant, bijvoorbeeld bij het overdenken van de problemen van onze maatschappij en die van de Europese Unie en de Verenigde Naties. Gerrit Steunebrink noemt de nieuwe vertaling van Hegels Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie zelfs verplichte literatuur voor de moderne Nederlandse intellectueel. In dit artikel legt hij uit waarom. In zijn Rechtsfilosofie plaatst Hegel het moderne individu in de burgerlijke ...
Lees meer
Hoe kunst en filosofie werken
Artikel
27/05
In Hoe kunst en filosofie werken maakt het denken over kunst plaats voor het denken van de kunstenaar. Traditioneel zijn filosofische en artistieke zaken ingedeeld in gescheiden domeinen. Filosofie gaat over waarheid, begrip en rede. De kunst handelt over schoonheid, intuïtie en gevoel. Tegenwoordig is dit onderscheid steeds poreuzer geworden. Sybrandt van Keulen verzamelde 16 bijdragen van filosofen en kunstenaars over de vraag hoe kunst en filosofie werken. In Hoe kunst en filosofie werken maakt het denken over kunst plaats voor het ...
Lees meer
'Het wordt tijd dat we ons met zijn allen wat minder als idioot gaan gedragen.'
Artikel
14/05
Maarten van den Heuvel schreef een boek over de huidige betekenis van de waarden vrijheid, gelijkheid en broederschap. Hij kwam tot de conclusie dat vooral vrijheid vandaag de dag nog hoog in het vaandel staat, en pleit daarom voor een herwaardering van gelijkheid en broederschap. De oude Grieken hadden al een woord voor mensen die zich enkel met hun eigen zaken bezighielden: idiotès.Maarten van den Heuvel schreef een boek over de huidige betekenis van de waar...
Lees meer
De universiteit in beweging: een niveautje hoger is noodzakelijk
Artikel
08/05
Er is de laatste tijd veel te doen over onze universiteiten en hun medewerkers. Wetenschappers die data manipuleerden of zelfs verzonnen, beschuldigingen van wanbestuur en initiatieven voor verandering. Waar komen deze wantoestanden en dit klaarblijkelijke wantrouwen vandaan? En wat valt er aan te doen? Floris Heukelom gebruikt de gedragseconomie om de problemen te analyseren.Er is de laatste tijd veel te doen over onze universiteiten en hun medewerker...
Lees meer
Kants Fundering voor de metafysica van de zeden
Artikel
02/05
Inleider en vertaler Thomas Mertens gaat in op dit sleutelwerk uit Kants filosofie. Reeds in 1997 verscheen deze vertaling van Kants beroemde geschrift over de ethiek. Sinds het verschijnen ervan is deze uitgave een ‘runner’ gebleken, zeker nadat in 2008 een licht herziene uitgave van deze vertaling verscheen met een nieuwe, zeer uitgebreide inleiding van vertaler en Kant-kenner Mertens. In deze bijdrage gaat hij in op een aantal interessante aspecten van dit werk.Inleider en vertaler Thomas Mertens gaat in op dit sleutelwerk uit Kants filo...
Lees meer
Kernthema's in de wetenschapsfilosofie - Chunglin Kwa
Artikel
18/04
Zojuist verschenen: Kernthema's in de wetenschapsfilosofie. Auteur Chunglin Kwa presenteert een nieuwe benadering van de wetenschap. Waar Popper een onderscheid maakte tussen echte wetenschap en pseudo-wetenschap, maakt Kwa een onderscheid tussen verschillende wetenschappelijke rationaliteiten of stijlen van wetenschap.
Zojuist verschenen: Kernthema's in de wetenschapsfilosofie. Auteur Chunglin K...
Lees meer
De totalitaire ervaring: wereldverlies. Arendt-kenner Marieke Borren over Totalitarisme
Artikel
16/04
Hannah Arendt geldt als een van de belangrijkste politiek filosofen van de twintigste eeuw. Vlak na de Tweede Wereldoorlog publiceerde ze The Origins of Totalitarianism, een verhandeling die haar in een klap wereldberoemd maakte. Bij Uitgeverij Boom verscheen vandaag Totalitarisme, de vertaling van het derde deel van dit grootse werk. Marieke Borren schreef voor De nieuwe Duitse filosofie een het leven en werk van Hannah Arendt. Lees hier het stuk over Arendts analyse van het totalitarisme.Hannah Arendt geldt als een van de belangrijkste politiek filosofen van de tw...
Lees meer
Begrijpen we het nog? Gedragseconomie voor Nederland
Artikel
14/04
Vanaf vandaag is ´Begrijpen we het nog?´ verkrijgbaar. In dit boek gebruikt auteur Floris Heukelom de gedragseconomie als kapstok om een aantal terugkerende thema´s uit de hedendaagse politieke economie van een historische en filosofische context te voorzien. Hieronder leest u de inleiding, waarin Heukelom uitlegt hoe de gedragseconomie ons hierbij kan helpen: 'We moeten eerst het systeem begrijpen voordat we het kunnen sturen.'Vanaf vandaag is ´Begrijpen we het nog?´ verkrijgbaar. In dit boek gebruikt a...
Lees meer
Interview met Ad Verbrugge over Staat van verwarring
Artikel
03/04
Ad Verbrugge is met zijn boek 'Staat van verwarring' genomineerd voor de Socratesbeker. Het boek is een hernieuwde bezinning op onze tijd, waarin sprake is van strijdige waarden, verbleekte idealen en onzekerheid over de toekomst. In dit interview gaat de auteur in op dit nieuwe boek en op de verhouding tussen zijn oude en nieuwe werk.Ad Verbrugge is met zijn boek 'Staat van verwarring' genomineerd voor de Socr...
Lees meer
Interview met Marc De Kesel over Auschwitz mon amour
Artikel
13/03
In 2012 verscheen Marc De Kesels Auschwitz mon amour, een werk met filosofische essays over de Shoah, fictie en liefde. In dit interview gaat de filosoof in op de thematiek van dit boek en over de invloed die Slavoj Žižek op zijn denken heeft gehad.In 2012 verscheen Marc De Kesels Auschwitz mon amour, een werk met filosofisc...
Lees meer
Laurens ten Kate over de verhouding tussen rede en religie bij Kant
Artikel
10/03
Immanuel Kant staat bekend als de verlichtingsdenker die de mens opriep om zich bovenal te bedienen van het eigen verstand, 'sapere aude!' Toch was Kant zelf een religieus man. In zijn werk is vaak een spanning te bespeuren tussen de rede en de religie, met als duidelijkste manifestatie het boek De religie binnen de grenzen van de rede. Annemarije Hagen interviewde filosoof en theoloog Laurens ten Kate over de verhouding tussen rede en religie in het denken van Kant.Immanuel Kant staat bekend als de verlichtingsdenker die de mens opriep om zi...
Lees meer
René ten Bos over Serres en 'Muziek'
Artikel
26/02
'Er is vermoedelijk geen filosoof die zo muzikaal schrijft als Serres', schrijft filosoof René ten Bos in het nawoord bij Muziek van Michel Serres. Dit was de eerste Nederlandse vertaling van een boek van Serres, en verscheen in 2012. Het nawoord is ook te lezen is als een introductie op het werk van deze Franse filosoof. in 2014 verscheen bij Boom: De wereld onder de duim over de internetgeneratie.'Er is vermoedelijk geen filosoof die zo muzikaal schrijft als Serres', schri...
Lees meer
Voorbij cijfers en cynisme. Ewout Klei over De Triple A-econoom
Artikel
25/02
Ewout Klei, politiek historicus, schrijver en theoloog, schreef op zijn website een recensie over het in 2013 verschenen boek van Marcel Canoy: De Triple A-econoom. Klei noemt het boek 'een must voor iedereen die een beetje genuanceerd een mening probeert te vormen over de economische crisis en hoe deze opgelost moet worden'.Ewout Klei, politiek historicus, schrijver en theoloog, schreef op zijn websi...
Lees meer