Adorno zelf zou zich in zekere zin tegen zo’n kwalificatie verzetten, maar de Negatieve dialectiek is te beschouwen als zijn filosofisch hoofdwerk en als de summa van zijn denken. Tegelijkertijd biedt het door opzet en schrijfwijze alles eerder dan het samenvattende systeem van zijn denken: omdat het veeleer antisysteem is.
Kernpunt in de argumentatie vormt enerzijds de kritiek op die procedures van het denken die het tot ‘identifi cerend’ denken maken – een denken dat neerkomt op de gelijkstelling van begrip en ding; Adorno exploreert juist het door die kritiek vrijkomende gebied van het niet-identieke. Anderzijds wil de negativiteit uit de titel verhinderen dat de beweging van de dialectiek in plichtmatige positiviteit omslaat. In de zeven jaar (van 1959 tot 1966) dat Adorno aan Negatieve dialectiek werkte, koesterde hij het boek als zijn ‘dickes Kind’.
