Denker des Vaderlands
Er zijn maar weinig landen in de wereld waar filosofie zo in de belangstelling staat als in Nederland: er bestaan filosofische festivals, tv-programma’s en zowel een Nacht als een Maand van de Filosofie. In dit rijtje mag de Denker des Vaderlands niet ontbreken. De Denker des Vaderlands mag zelfs medeverantwoordelijk worden genoemd voor het succes van filosofie in Nederland. De Denker versterkt gedurende twee jaar de uitzonderingspositie van filosofie in Nederland door haar zaak publiekelijk te bepleiten.
Gerenommeerd denker
De eretitel Denker des Vaderlands is een initiatief van Stichting Maand van de Filosofie in samenwerking met Filosofie Magazine en het dagblad Trouw. Sinds 2011 wordt de titel elke twee jaar verleend aan een gerenommeerd denker. De Denker wordt gekozen en aangesteld door een groep journalisten en vakgenoten. Tijdens de Nacht van de Filosofie in april vindt de feestelijke inhuldiging van de nieuwe Denker plaats.
Functieomschrijving
Dat er geen officiële taakomschrijving voor de Denker des Vaderlands bestaat, is te zien aan de verschillende invullingen die oud-Denkers aan het denkerschap hebben gegeven. Hans Achterhuis, de eerste Denker des Vaderlands, vervulde de erefunctie als kritisch ‘tegendenker’. Zijn opvolger René Gude richtte zich daarentegen op constructief ‘meedenken’ terwijl Marli Huijer als ‘tussendenker’ weer een andere richting insloeg. De nieuwe Denker des Vaderlands, René ten Bos, ziet het als taak van de filosoof om niet met de ‘morele hakbijl’ klaar te staan, maar juist ‘om met paradoxen om te gaan’.
De liefde voor de filosofie
Toch hebben alle Denkers iets gemeen. Als filosofische zwaargewichten bezitten zij allen de kwaliteit zich vanuit een weldoordachte positie te engageren met de actualiteit en de hectiek van het nieuws in een groter verband te plaatsen. Op die manier verdiepen zij niet alleen de actualiteit en het publieke debat, maar maken zij de filosofie ook aantrekkelijk voor een breed publiek. Zij brengen, in de woorden van Marli Huijer, de liefde voor de filosofie over.