Het probleem van een methode
Jean-Paul Sartre tracht in Het Probleem van een methode te komen tot een fundamentele filosofische plaatsbepaling. Dit boek bevat misschien wel de meest systematische uiteenzetting van zijn denkbeelden; Sartre is in een voortdurende kritische samenspraak met inspiratiebronnen zoals Hegel, Kierkegaard en Marx, en hij grijpt geregeld terug op voorbeelden uit de literatuur, zoals Flaubert en Sade. In Het probleem van een methode gaat Sartre verder uitvoerig in op zijn visie inzake filosofie en maatschappij, de dubbelzinnigheid van de ideologie, de interpretatie van gedrag en de wisselwerking tussen individu en geschiedenis. Het probleem van een methode heeft zich een plaats verworven als een van Sartre sleutelwerken op wijsgerig gebied. Het is voortdurend herdrukt, in diverse talen, zowel zelfstandig als opgenomen in zijn filosofische summa Critique de la raison dialectique.
De twee hoofdwerken van Sarte, L'être et le néant (19430 en de Critique de la raison dialectique (1960), verschillen op het eerste gezicht volledig van inhoud: het existentialisme van het eerste boek lijkt maar moeilijk te rijmen met het marxisme van het tweede. Wanneer men echter nagaat hoe het denken van Sartre zich ontwikkelt in de tussenliggende periode, dan blijkt de kloof niet zo groot. Het probleem van een methode (1957) is op dat punt van centraal belang. Het laat zien hoe Sartre probeert een methode te ontwerpen die de sterke kanten van zijn existentialisme (de analyse van het menselijk bewustzijn) en van het marxisme (het inzicht in historische processen en hun materiële bepaaldheid) verenigt, om zodoende beide systemen uit hun impasse te halen. Sartre schrijft, zoals steeds in zijn wijsgerig werk, zeer wisselend: bij vlagen duister, maar soms ook meeslepend als in een roman. Zoiets adequaat vertalen is bijkans onmogelijk; de vertaler verdient alle lof voor zijn prestatie. Jammer dan een index ontbreekt.
- Biblion recensie, Drs. D.G. van der Steen
_w135_h300.png)