Een subliem gevoel van plaats

Al weer een tijd geleden sneed een bezoeker in het Stedelijk Museum van Amsterdam het monumentale schilderij van Barnett Newman Who's Afraid of Red, Yellow and Blue III aan flarden. Deze daad en de omstreden restauratie brachten de discussie op gang over de inhoud of betekenis van dit schilderij. Of een dergelijk schilderij louter de uitdrukking van een idee is, of dat het ook een gevoel kan oproepen, en welk gevoel dan. En natuurlijk of en hoe men het originele van het gerestaureerde schilderij kan onderscheiden.

"In het schilderen is het mij erom te doen dat het schilderij de mens een gevoel van plaats geeft: dat hij weet dat hij er is, zodat hij zich van zichzelf bewust is." Deze woorden van Barnett Newman hanteert Renée van de Vall als ijkpunt bij Een subliem gevoel van plaats. Een filosofische interpretatie van het werk van Barnett Newman.

Wat is de inhoud van een schilderij? Met de Vir Heroicus Sublimis van Newman als voorbeeld onderzoekt Van de Vall de mogelijkheden om een kunstwerk te aanschouwen. Zij toetst een aantal manieren om de betekenis van een schilderij rationeel, met behulp van een tekst te interpreteren. Tevens beproeft zij de toepasbaarheid van de filosofisch-esthetische theorieën van het sublieme. Inzet van deze studie is om een interpretatie te bieden die ook ruimte geeft aan de zintuiglijke en de intuïtieve ervaring van een kunstwerk. In deze visuele ervaring spelen verbeeldingskracht en betrokkenheid een cruciale rol.

De filosofische excursie van Renée van de Vall langs het werk van Barnett Newman is oorspronkelijk en fascinerend, haar uiteenzettingen zijn helder en rustig, en haar subtiele omschrijving van de esthetische ervaring overtuigt.