De ziel

Aristoteles' traktaat over De ziel, De anima, is een van de weinige werken waarvan niemand wil betwisten dat het met recht tot de selecte canon van klassieke werken behoort, die iedere filosoof tot zich nemen moet. Dit traktaat gunt de lezer een blik op de op volle toeren werkende Aristoteles, die het schreef toen hij de ideeën die hij lang had voorbereid aan het oogsten was; elke zin opent een belangrijk nieuw perspectief, stelt een cruciale vraag of formuleert een kerngedachte. De ziel is een werk van groot historisch belang. In het eerste hoofdstuk geeft Aristoteles een overzicht van de zielstheorieën van zijn voorgangers, en haalt hij woorden van presocraten aan die nergens anders bewaard zijn. Bovendien is De ziel een werk waar latere filosofen, van Plotinus tot en met Hegel, als commentator of uit behoefte aan inspiratie naar terugkeerden.

Aristoteles formuleert in De ziel voor de eerste keer een aantal vragen die niet meer weggedacht kunnen worden uit de geschiedenis van de filosofie, die haar zelfs bepaald hebben. Wat is de oorsprong van het leven, hoe verschilt wat leeft van het materiële? Hoe bestaat dit onderscheidende kenmerk? Wat betekent het wanneer je dat 'ziel' noemt? En hoe kunnen we de werkelijkheid buiten ons kennen en wat dringt daarvan tot ons door? Hoe kunnen we beschikken over de begrippen die we daartoe nodig hebben? En stel dat we leven dankzij een 'ziel': hoe kan de ziel communiceren met het lichaam waarin ze zich heeft gevestigd? De diepgang en de bondigheid waarmee Aristoteles De ziel vervaardigde maken het niet eenvoudig te benaderen. Maar het is een van de belangrijkste filosofische werken die er geschreven zijn, fascinerend, fundamenteel en prikkelend.