Artikelen
Lees hier actuele achtergrondartikelen, interviews en columns over de uitgaven van ons filosofiefonds en leer de mensen achter onze boeken kennen.
Column René ten Bos: Bernard Mandeville
Artikel
06/01
Bernard Mandeville (1670-1733) wordt algemeen gezien als één van de grondleggers van het liberalisme. Van hem is de theorie afkomstig dat individuele zondigheid vaak leidt tot goede uitkomsten. Deze theorie, die hij voor het eerst uiteenzette in The Grumbling Hive, or Knaves Turn’d Honest (1705), boezemde zijn tijdgenoten afkeer in. Later zouden tal van denkers – van communist tot liberaal – Mandeville juist omhelzen als een denker met groot psychologisch inzicht. In Das Kapital omschrijft Marx hem als ‘een eerlijk man en heldere geest’.Bernard Mandeville (1670-1733) wordt algemeen gezien als één van de grondlegg...
Lees meer
‘We moeten ons denken in water onderdompelen’
Artikel
02/01
René ten Bos maakt zich zorgen. Beseffen mensen wel dat een verstandige omgang met water van levensbelang is? Bestaat er nog verwondering over ons drinkwater? Waarom hebben we de kwestie water zo lang genegeerd? En waarom is het nu zo actueel?Ten Bos wil mensen anders over water laten nadenken. Hij wil ons laten begrijpen wat water ook kan zijn en stelt voor water te zien als een partner in ons denken.
René ten Bos maakt zich zorgen. Beseffen mensen wel dat een verstandige omgan...
Lees meer
Vooruitblik: filosofietitels voorjaar 2015
Artikel
26/12
In 2014 maakten we voor het eerst kennis met Markus Gabriel en verschenen nieuwe boeken van oude bekenden als René ten Bos, Jos Kessels, Henri Bergson en Immanuel Kant. Ook 2015 belooft weer een mooi filosofiejaar te worden. Bekijk hier welke nieuwe titels er op de planning staan voor het komend voorjaar.In 2014 maakten we voor het eerst kennis met Markus Gabriel en verschenen nie...
Lees meer
Terugblik 2014: top 5 verschenen boeken
Artikel
26/12
In 2014 werd de website Boomfilosofie gelanceerd. Het was een mooi jaar vol filosofische hoogtepunten, zoals de doorbraak van Markus Gabriel in Nederland, het succesvolle 'Water' van René ten Bos en nieuwe vertalingen van klassiekers van Kant en Hegel. Boomfilosofie selecteerde een top 5 van verschenen boeken. In 2014 werd de website Boomfilosofie gelanceerd. Het was een mooi jaar vol f...
Lees meer
'Wat is de mens?' Kants Pragmatische antropologie uitgelegd
Artikel
16/12
Kants drie Kritieken behoren tot de beroemdste werken uit de filosofische canon. Met zijn antwoorden op de vragen 'Wat kan ik weten?'; 'Wat moet ik doen?' en 'Waarop mag ik hopen?' zette Kant een nieuwe standaard op het gebied van kentheorie, ethiek en esthetica. Volgens vertaler Willem Visser zijn de drie Kritieken echter slechts een inleiding op Kants filosofische hoofdvraag: ‘Wat is de mens?’ Deze vraag wordt beantwoord in Kants laatste boek: de Pragmatische antropologie.Kants drie Kritieken behoren tot de beroemdste werken uit de filosofische can...
Lees meer
Neoliberalisme, een politieke fictie. Interview met auteur Mark van de Velde
Artikel
09/12
Dit najaar verscheen bij Uitgeverij Boom het boekje 'Neoliberalisme: een politieke fictie'. In dit boek betogen Martin van Hees, Patrick van Schie, Mark van de Velde dat het neoliberalisme zoals we dat tegenkomen in de media feitelijk helemaal niet bestaat,. In dit interview spreekt Mark van de Velde over het boek.Dit najaar verscheen bij Uitgeverij Boom het boekje 'Neoliberalisme: een poli...
Lees meer
'De betekenis van het leven geef je zelf.' Interview met Erik Pool
Artikel
03/12
In het najaar van 2014 verscheen Aanwijzingen voor het goede leven, over levenskunst en de zoektocht naar zin. Het is een boek waarin theoretische filosofie, praktische filosofie, persoonlijke visie en tijdsportretten elkaar afwisselen. Een boek dat wil laten zien hoe levenskunst in deze tijd van verwarring een oplossing kan bieden. In dit interview vertelt auteur Erik Pool over zijn boek: 'De grootste uitdaging van deze tijd is te leren leven met vragen in plaats van antwoorden.'In het najaar van 2014 verscheen Aanwijzingen voor het goede leven, over leve...
Lees meer
Susan Neiman wint de prestigieuze Spinozalens 2014
Artikel
26/11
Susan Neiman heeft de Spinozales 2014 gewonnen. Naar aanleiding van de toekenning van de prijs verscheen bij Uitgeverij Boom de bundel 'Afgezien van de feiten'. De Spinozalens is een prestigieuze prijs die tweejaarlijks wordt uitgereikt aan een internationaal vermaard denker over ethiek en samenleving. In aanmerking komen wetenschappers, filosofen en schrijvers die hun sporen hebben verdiend in het onderzoek naar de ethische grondslagen van de samenleving. Susan Neiman heeft de Spinozales 2014 gewonnen. Naar aanleiding van de toeken...
Lees meer
Willem Witteveen - De wet als kunstwerk
Artikel
21/11
Het magnum opus van Willem Witteveen is zojuist postuum verschenen: De wet als kunstwerk, een andere filosofie van het recht. Het eerste exemplaar van het boek werd in de Eerste Kamer uitgereikt aan de vader van de auteur, Johannes Witteveen, oud-minister van Financiën en directeur van het IMF. Lees hier de proloog van dit fascinerende boek over de wet en het rechtssysteem.Het magnum opus van Willem Witteveen is zojuist postuum verschenen: De wet al...
Lees meer
Video-interview: René ten Bos over Water
Artikel
12/11
Onlangs verscheen het nieuwe boek van René ten Bos: 'Water. Een geofilosofische geschiedenis'. In dit boek vraagt Ten Bos zich af hoe het komt dat wij zo slecht omgaan met water, terwijl het onze eerste levensbehoefte is en we er voor een groot deel uit bestaan. Hij laat ons zien hoe 25 eeuwen over water is gedacht en stelt voor dat wij deze negatieve denktrant doorbreken. In dit filmpje vertelt Ten Bos over het boek.Onlangs verscheen het nieuwe boek van René ten Bos: 'Water. Een geofilosofisc...
Lees meer
Jos Kessels: School je geest!
Artikel
07/11
Zaaltjes langs de snelweg, boardrooms, afgelegen vergaderzaaltjes: als een moderne Socrates trekt Jos Kessels de markt op en laat mensen echte gesprekken voeren met elkaar. In zijn nieuwe boek 'Scholing van de geest' gaat hij op de persoonlijke tour: ‘Wat je predikt, moet je zelf ook uitvoeren’.Zaaltjes langs de snelweg, boardrooms, afgelegen vergaderzaaltjes: als een mo...
Lees meer
Joseph Evers over financieel-economisch herstel
Artikel
03/11
Over de crisis zijn inmiddels veel boeken verschenen. Ze laten de lezer achter in verbijstering, maar bieden weinig uitzicht op herstel. Dat laatste is precies wel de focus van Joseph J.M. Evers in deze kleine handleiding, die gaat over het financiële stelsel, het frustrerende woud van wettelijke regelingen en het politieke bedrijf. Waarom deze kleine handleiding?Over de crisis zijn inmiddels veel boeken verschenen. Ze laten de lezer achte...
Lees meer
Waarom hechten we zo aan gelijke inkomens?
Artikel
29/10
Deze week verscheen de bundel Loonfatsoen, onder redactie van Margo Trappenburg, Wout Scholten en Thijs Jansen. In het boek gaan de schrijvers na hoe mensen in verschillende beroepen aankijken tegen het bedrag dat ze verdienen. Op basis daarvan pleiten ze voor beperkte verschillen in de salarissen. Dat mensen daar zo’n belang aan hechten, komt volgens Maarten van den Heuvel omdat onze hersenen werken als vergelijkingsmachines. Dit licht hij uitgebreid toe in zijn boek Vrijheid, gelijkheid, broederschap. Oude waarden in nieuwe tijden.Deze week verscheen de bundel Loonfatsoen, onder redactie van Margo Trappenbu...
Lees meer
Encyclopedie van de misvattingen
Artikel
22/10
Hans van Maanen verzamelde voor de wetenschapsbijlage van Het Parool allerlei wijdverbreide misvattingen. In 1990 werden deze misvattingen voor het eerst gebundeld en in 2010 verscheen een herziene editie van zijn Encyclopedie van de misvattingen. In dit artikel vertelt Van Maanen over zijn favoriete misvatting uit het boek.Hans van Maanen verzamelde voor de wetenschapsbijlage van Het Parool allerlei...
Lees meer
Terugkijken: Marli Huijer bij Schepper & Co
Artikel
07/10
Op 6 oktober was Marli Huijer te gast in Schepper & Co. Huijer pleit in haar boek 'Discipline. Overleven in overvloed' voor een herwaardering van disciplinering. De tomeloze vrijheid die is ontstaan in de jaren zestig zorgt voor veel problemen en dit kun je volgens Huijer oplossen door discipline opnieuw te koesteren. Bekijk hier de uitzending terug.Op 6 oktober was Marli Huijer te gast in Schepper & Co. Huijer pleit in haar ...
Lees meer
Nieuwe Nederlandstalige inleiding in de ethiek
Artikel
10/09
Recent verscheen het Basisboek ethiek, een unieke en zeer complete inleiding in de wijsgerige ethiek, onder redactie van Martin van Hees, Thomas Nys en Ingrid Robeyns. De drie redacteuren vertellen over de uitzonderlijkheid van deze inleiding. 'Ethiek gaat over de centrale vragen van het leven.'Recent verscheen het Basisboek ethiek, een unieke en zeer complete inleiding ...
Lees meer
Corporaties moeten weer waarde toevoegen
Artikel
02/09
De maatschappelijk verankerde woningcorporatie gold lange tijd als het bewijs dat ons land bepaalde vraagstukken ook redelijk kan oplossen zonder de overheid erbij te betrekken. Burgerparticipatie werd belangrijker gevonden dan overheidsparticipatie. Een dergelijke positie is alleen te handhaven als er aan de ‘legitimering’ van de woningcorporatie niet getornd wordt, en precies dat schuilt volgens René ten Bos de moeilijkheid. De maatschappelijk verankerde woningcorporatie gold lange tijd als het bewijs...
Lees meer
In gesprek blijven over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in de praktijk
Artikel
28/08
Met het boek In gesprek blijven over goede zorg proberen Hans van Dartel en Bert Molewijk een bijdrage te leveren aan de professionalisering van methodische reflectie op de kwaliteit van zorg en de organisatie daarvan. wordt niet alleen aandacht besteed aan de morele vragen zelf, maar ook aan het constructief en methodisch (leren) omgaan met die vragen, Met het boek In gesprek blijven over goede zorg proberen Hans van Dartel en B...
Lees meer
Historische voorwaarden voor de ontwikkeling van het neoliberalisme
Artikel
27/08
Bespreking van Foucaults De geboorte van de biopolitiek door Marli Huijer. De economische crisis van 2008 heeft een flinke deuk geslagen in het geloof dat de vrije markt zichzelf kan reguleren. Met name het neoliberalisme wordt als boosdoener aangewezen. Dag in dag uit verschijnen publicaties waarin het neoliberalisme als een ‘armoedige’ of ‘schadelijke’ ideologie wordt weggezet. Maar wat is het neoliberalisme precies?Bespreking van Foucaults De geboorte van de biopolitiek door Marli Huijer. De...
Lees meer
Dialectiek van de Verlichting: het somberste boek van de twintigste eeuw
Artikel
22/08
René Boomkens bespreekt in zijn basisboek cultuurfilosofie Dialectiek van de Verlichting. Dat dit boek misschien wel het somberste boek van de twintigste eeuw is, blijkt uit de eerste zinnen: ‘Vanouds heeft verlichting, in de meest omvattende zin van voortschrijdend denken, het doel nagestreefd bij de mensen de vrees weg te nemen en hen als heer en meester te laten optreden. Maar de volledig verlichte aarde straalt in het teken van triomferend onheil.’ René Boomkens bespreekt in zijn basisboek cultuurfilosofie Dialectiek van de ...
Lees meer
Op den duur
Artikel
21/08
Tijd en vrije wil, het 126 jaar oude werk van de Franse filosoof Henri Bergson is op- nieuw vertaald. Nog altijd een heerlijk boek om je door te laten meevoeren. Bespreking door Marli HuijerTijd en vrije wil, het 126 jaar oude werk van de Franse filosoof Henri Bergson...
Lees meer
Het gelijk van het negatieve
Artikel
19/08
Weinig boeken slagen erin om twee eeuwen lang evenveel onverbloemde lof als verbeten kritiek los te weken. Een ervan is ongetwijfeld Georg Wilhelm Friedrich Hegels (1770-1831) Hoofdlijnen van de rechtsfilosofie, onlangs in Nederlandse vertaling aangeboden door uitgeverij Boom. Vanaf hun verschijnen in 1820 tot op de dag van vandaag kunnen deze geredigeerde collegevoorbereidingen (want zo dient het boek zich aan) op heel wat bijval rekenen. Maar van meet af aan was er ook steeds een massa critici die het neersabelde. Weinig boeken slagen erin om twee eeuwen lang evenveel onverbloemde lof als v...
Lees meer
De economie moet zich van haar theologische wortels bevrijden
Artikel
12/08
De economie staat onder druk, niet alleen als wetenschap, maar ook als alledaagse praktijk. Als wetenschap krijgt de economie kritiek omdat zij een onduidelijke empirie heeft, slecht zou zijn in het voorspellen van crises, te wiskundig is geworden en uitgaat van onhoudbare vooronderstellingen over menselijk gedrag. Als praktisch systeem staat zij onder druk omdat er steeds meer vragen worden gesteld over de instituten die het kapitalisme draaiende moeten houden. Deze vragen rijzen niet alleen over het concrete gedrag van bepaalde ondernemingen en hun managers, maar ook over de nog veel minder doorzichtige ontwikkelingen op financiële markten.De economie staat onder druk, niet alleen als wetenschap, maar ook als alleda...
Lees meer
Vluchtige tijdgeest maakt filosoof Bergson weer in trek
Artikel
05/08
Als hij college gaf, stroomden de zalen vol. Mensen klommen op ladders om door de hoge ramen een glimp van hem op te vangen. En tijdens een bezoek aan New York veroorzaakte hij een van de allereerste verkeersopstoppingen uit de moderne geschiedenis. Zijn faam was ongekend - honderd jaar geleden werd de Fransman Henri Bergson (1859-1941) gezien als de beroemdste levende filosoof.Als hij college gaf, stroomden de zalen vol. Mensen klommen op ladders om doo...
Lees meer
Sterke onzekerheid: Durf te vertrouwen op het onverwachte
Artikel
25/07
We leven in een tijd waarin het onverwachte en het onvoorstelbare steeds vaker een kans krijgen. Niet alleen zien we dat in deze dagen op voetbalvelden gebeuren, maar ook in politiek, wetenschap en samenleving. René ten Bos pleit voor een nieuwe ethiek, waarin de durf om na te denken over het onbekende wordt beloond.We leven in een tijd waarin het onverwachte en het onvoorstelbare steeds vake...
Lees meer