12 juni 2023

De toekomst van het postkoloniale herinneren

De geschiedenis van het koloniale verleden staat haaks op hoe Nederlanders het eigen land graag zien: een tolerante, humanitaire en vooruitstrevende natie. Dat de werkelijkheid in het koloniale rijk dat Nederland opbouwde pijnlijk anders was, wordt inmiddels breed erkend. In zijn nieuwe boek Rekenschap. Het koloniale verleden van Nederland, excuses en herstel brengt Gert Oostindie aan de hand van veertig jaar onderzoek naar de koloniale geschiedenis in kaart welke debatten deze geschiedenis heeft geëntameerd – met name de afgelopen jaren. Hij gaat hierover in gesprek met Wim Manuhutu en Peggy Wijntuin. Moderatie: Khadija al Mourabit.

Op basis van zijn eigen betrokkenheid en publicaties in de afgelopen veertig jaar, maakt historicus Gert Oostindie in Rekenschap. Het koloniale verleden van Nederland, excuses en herstel de balans op. Hij geeft duiding bij de beladen geschiedenis en de vaak even heftige als verwarrende discussies. Ook vraagt hij zich waarom er zich juist nu een ‘herontdekking’ voltrekt. Op deze erkenning volgden recent excuses als eerste stap op weg naar ‘herstel’. Dat nog vele stappen moeten volgen is zonneklaar.

Met een panel van deskundigen onderzoekt Oostindie deze middag de toekomst van het postkoloniale herinneren. Zij vragen zich onder meer af wat excuses betekenen, wat we kunnen verwachten van ‘herstel’ en wie daar precies om vragen. Is er een goede manier om rekenschap af te leggen over het koloniale en slavernijverleden en zijn ‘we’ hiermee op de goede weg?

Over de sprekers

Gert Oostindie is emeritus hoogleraar koloniale en postkoloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden en was directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV-KNAW). Oostindie leidt thans het onderzoek naar het koloniale verleden van de koninklijke familie, dat in 2026 wordt voltooid.

Peggy Wijntuin is initiatiefnemer van het Slavernijmonument Rotterdam (2013) en van het onderzoek naar het slavernij- en koloniale verleden van Rotterdam (2020). Met deze twee initiatieven liep de Maasstad voor op de rest van Nederland. Haar expertise zet ze sindsdien ook voor andere steden in. Ze was twaalf jaar gemeenteraadslid in Rotterdam (2006-2018). Voor haar inzet ontving Wijntuin onder meer een koninklijke onderscheiding. Recentelijk deed zij samen met oud-minister Van Engelshoven onderzoek naar de sociale veiligheid op de Willem de Kooning Academie.

Wim Manuhutu is historicus en erfgoedprofessional. Na zijn studie aan de Universiteit Utrecht waar hij zich specialiseerde in de geschiedenis van Indonesië, maakte hij van 1987 tot 2009 deel uit van de directie van het Moluks Historisch Museum. Sinds 2009 is Wim Manuhutu met Manu2u actief als adviseur, onderzoeker, curator en moderator op onderwerpen als koloniale geschiedenis, de postkoloniale samenleving en meerstemmigheid. Sinds 2019 is Wim Manuhutu parttime als docent verbonden aan de afdeling geschiedenis van de Vrije Universiteit Amsterdam.

Khadija al Mourabit (moderator) studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze werkt als Hoofdtrainer Inclusief Onderwijs, Adviseur Diversiteit en Inclusie en Onderwijsontwikkelaar Wereldburgerschap bij de Fawaka Ondernemersschool. Ze is bestuurslid bij de Society for Women in Philosophy Nederland en Vlaanderen (SWIP-NL) en jurylid van de Hypatia-prijs. Van haar hand verscheen in 2017 ook de documentaire Le Voyage de Khadija over onder meer migratie, identiteit, vrouwenrechten en familierelaties.