Het denken van Al-Ghazali

Al-Ghazali (1058-1111) wordt de belangrijkste moslim na Mohammed genoemd. Zijn boeken over filosofie, theologie en mystiek worden nog altijd veel gelezen in de islamitische wereld. Verlost van onzin geldt als zijn belangrijkste en meest persoonlijke werk. Naar aanleiding van een nieuwe vertaling spreken experts over al-Ghazali’s historische en hedendaagse betekenis, voor het islamitische denken en de filosofie in het algemeen.

De bevlogen middeleeuwse denker al-Ghazali is nog altijd een bron van inspiratie voor miljoenen moslims. Hij wordt gewaardeerd om de manier waarop hij filosofie, theologie en mystiek samenbrengt. Ook in de westerse literatuur duikt de naam van al-Ghazali geregeld op: bij filosofen als Bertrand Russell en Nassim Nicholas Taleb en in de boeken van Salman Rushdie en Dan Brown. Daar wordt hij eensgezind aangewezen als een strenge dogmaticus. Wie was deze al-Ghazali en waar komt zijn reputatie vandaan? Kan het echt zo zijn dat hij het einde van het vrije denken in de islam inluidde?

Sprekers

Gerko Tempelman werkt sinds enige jaren als docent islamitische filosofie voor een breed palet aan onderwijsinstellingen in Nederland, zoals de ISVW en de HOVO en diverse universiteiten. Hij schreef ook over deze onderwerpen voor Filosofie Magazine. Hij maakt deze veelal onbekende denktraditie op een begrijpelijke en dynamische manier toegankelijk.

Cornelis van Lit werkt aan de Universiteit Utrecht als islamoloog. Hij doet onderzoek naar de wisselwerking van filosofie, theologie en mystiek in de late middeleeuwen, onder andere bij Ghazali, Suhrawardi en Ibn Arabi. Hij heeft tevens een voortrekkersrol in de integratie van digitale methoden en data analyses in de geesteswetenschappen.

Asghar Seyed-Gohrab is professor Iraanse en Perzische studies aan de Universiteit Utrecht. Hij heeft tal van artikelen, boeken en vertalingen op zijn naam staan en is een van de editors van de achttiendelige A History of Persian Literature. Hij schrijft regelmatig artikelen voor de Encyclopaedia Iranica en de Encyclopaedia of Islam. Zijn onderzoek is beloond met verschillende NWO-subsidies, waaronder een Vidi. Meest recente publicatie: Martyrdom, Mysticism and Dissent: The Poetry of the 1979 Iranian Revolution and the Iran–Iraq War (1980–1988), (Berlin: de Gruyter, 2021).

Anne Dijk is religiewetenschapper, islamoloog en Islamitisch theoloog. Ze is onafhankelijk strategisch adviseur, analist en onderzoeker vanuit het bedrijf Fikr Consultancy. Daarnaast is ze oprichter en voorzitter van Stichting Fahm Instituut, docent van diverse Fahm-cursussen, auteur en publiek spreker. In 2020 publiceerde ze De verdragen van Mohammed met de christenen, waarin zij naast een vertaling van de verdragen, een pleidooi houdt voor een oprechte dialoog en een inclusieve samenleving.

Pieter Coppens (moderator) is universitair docent aan de Faculteit Religie en Theologie van de VU, en vertaler van een samenvatting van al-Ghazali’s bekende Herleving van de wetenschappen van de religie (Ihya ‘ulum al-din) naar het Nederlands.