Hannah Arendts 'Antisemitisme' herzien
In Antisemitisme beschrijft Hannah Arendt de opkomst van het antisemitisme in Centraal- en West-Europa in de late negentiende en vroege twintigste eeuw. Juist op het moment dat de natiestaat begon in te storten, staken fascisme en totalitarisme de kop op. Arendt heeft speciale aandacht voor de beruchte Dreyfus-affaire, waarin antisemitisme voor het eerst gebruikt werd als een instrument van publiek beleid en om het politieke wapen van de massahysterie op te roepen.
Het denken over totalitaire regimes
Arendts driedelige studie naar het totalitarisme heeft een beslissende invloed gehad op het denken over totalitaire regimes en op ons filosofische en politieke begrip van de terreur van de Holocaust. Vanuit hun specifieke expertise buigen sprekers zich deze avond over de betekenis van Arendts hoofdwerk – binnen haar oeuvre, voor de politieke theorie en filosofie, en in het licht van onze eigen tijd. Hun (uitgebreidere) bijdragen lezen we na deze avond terug in een speciale Arendt-bijdrage van de Nederlandse Boekengids.
Over de sprekers
Arnon Grunberg is een veelbekroond Nederlands schrijver en columnist. Naast vele romans, waaronder Blauwe maandagen (1994), De asielzoeker (2003), De Joodse messias (2004) Huid en haar (2010), Moedervlekken (2016), en Bezette gebieden (2020), schreef hij essays en columns voor onder meer de Volkskrant, Humo, de VPRO-gids en NRC Handelsblad. Recent publiceerde hij Bij ons in Auschwitz, een bloemlezing met getuigenisliteratuur uit Auschwitz, de bundel Als ze het over Marokkanen hebben, en de reportagebundel Slachters en psychiaters.
Marieke Borren werkt als universitair docent filosofie aan de Open Universiteit. Ze is gespecialiseerd in de politieke fenomenologie van Hannah Arendt en heeft hierover veel gepubliceerd. Daarnaast richt haar onderzoek zich op de kritische fenomenologie van ras, in het bijzonder van witheid.
Yolande Jansen is universitair hoofddocent filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en bijzonder hoogleraar humanisme in relatie tot religie en seculariteit voor de Socrates Stichting bij de Vrije Universiteit. Zij heeft onderwezen in politieke en sociale theorie, (post)secularisme, multiculturalisme, mensenrechten, de ‘vluchtelingencrisis’, en politieke filosofie en de dekoloniale geesteswetenschappen. Ze was hoofdonderzoeker van het NWO-project ‘Critique of Religion: Framing Jews and Muslims, Islam and Judaism in Political Theory and Public Debate Today’ (2014-2019). Samen met Nasar Meer publiceerde ze in 2020 ‘Genealogies of “Jews” and “Muslims”: Social Imaginaries in the Race-Religion Nexus’ (Patterns of Prejudice, 54)
Hans Ulrich Jessurun d’Oliveira is emeritus hoogleraar internationaal privaatrecht, rechtsvergelijking, rechtsfilosofie, Europees recht aan verschillende universiteiten, en verbonden aan Prakken d’Oliveira, Human Rights Lawyers. Tussen 1994 en 1998 bekleedde hij de leerstoel migratierecht aan de UvA. Hij was eerder bestuurslid van het Landelijk Bureau tot bestrijding van Rassendiscriminatie (LBR). Ook was hij redacteur van Propria Cures, Tirade en Merlyn, en voorzitter van het Fonds voor de Letteren. In 2015 publiceerde hij Ontjoodst door de wetenschap. De wetenschappelijke en menselijke integriteit van Arie de Froe, en in 2017 Luceberts zoekend oog: een lezersvisie op diens gedichten.
Ronit Palache (moderator) is journalist en auteur. Ze is redacteur bij talkshow Op1 en schrijft freelance voor diverse media. In 2020 publiceerde ze twee bloemlezingen van respectievelijk Ischa Meijer en Renate Rubinstein (Arbeiderspers). Haar derde, aanstaande bloemlezing betreft het werk van Andreas Burnier (Catharina Irma Dessaur). Eerder publiceerde Palache het interviewboek Ontroerende Onzin: De joodse identiteit in het Nederland van nu en maakte ze de podcasts Taboe (met Corine Koole) en Het leesvirus (met Olaf Koens en Stefan de Vries). Begin 2021 begon Palache bij de UvA aan een promotie-onderzoek naar geloofsverlaters in Nederland.
