Nieuwe Denker des Vaderlands bekend: Paul van Tongeren!

De eretitel Denker des Vaderlands is een initiatief van Stichting Maand van de Filosofie in samenwerking met Filosofie Magazine en het dagblad Trouw. Sinds 2011 wordt de titel elke twee jaar verleend aan een gerenommeerd denker. De Denker wordt gekozen en aangesteld door een groep journalisten en vakgenoten. De feestelijke inhuldiging van de nieuwe Denker luidt de Maand van de Filosofie (april) in.

Paul van Tongeren Denker des Vaderlands 2021-2023

Altijd als Paul van Tongeren het woord krijgt, is hij daadwerkelijk aan het denken. Nooit geeft hij een haastig als filosofie verpakte mening, zoals sommige van zijn collega’s soms doen, nee: hij vraagt of hij er even over na mag denken, en begint dan te graven. Welke verzwegen vooronderstellingen gaan aan de gestelde vraag vooraf? Waarom en waarin raakt dit ons? Wat heeft dit vraagstuk eigenlijk te betekenen? Hij is niet bang om op basis van een actuele kwestie terug te gaan tot de fundamenten van onze alledaagse opvattingen of vooroordelen. Vaak legt hij in zijn antwoord een weg af van antieke filosofen via christelijke denkers en de verlichting naar onze eigen tijd, met Nietzsche als sleutelfiguur. En altijd is die redenering te volgen, ook voor niet-filosofen.

De orde van Aristoteles en de chaos van Nietzsche 

Aan de ene kant is Paul van Tongeren een kenner van de deugdethiek en geeft hij cursussen over geluk bij Aristoteles. Aan de andere kant is hij een gezaghebbend Nietzsche-specialist. Als kenner en liefhebber van deze ‘filosoof met de hamer’, die zichzelf ook ‘de antichrist’ noemde, werkte Paul van Tongeren vrijwel uitsluitend aan katholieke universiteiten. Hij vertelt meeslepend over deugdethiek, vriendschap en dankbaarheid, maar hij laat ook zien hoe angstaanjagend diep het nihilisme in onze cultuur zit. En in onszelf. De specialismes van Paul van Tongeren die onderling nogal wat spanning vertonen, komen in hoge mate overeen met een gespletenheid die wij als vroege eenentwintigste-eeuwers zelf ervaren, tussen het premoderne en het moderne wereldbeeld – de orde van Aristoteles en de chaos van Nietzsche.

Nadenken

Denker des Vaderlands Paul van Tongeren is iemand aan wie je eindeloos vragen wilt blijven stellen. Zijn antwoorden zetten je onbevangen aan het denken. Hij is een ideale gespreksgenoot: uitdagend, meeslepend en altijd goed te volgen. Hierbij richt de nieuwste Denker des Vaderlands zich op ‘nadenken’; denken bestaat deels uit na-denken wat anderen voor-gedacht hebben.

Interviewboek Denker des Vaderlands Paul van Tongeren

Ter ere van deze nieuwe Denker des Vaderlands verschijnt vandaag Het wonder van betekenis – Op zoek naar geluk en wijsheid met Paul van Tongeren, geschreven in samenwerking met journalist Marc van Dijk.