De wereld is anders als je denkt. Lees filosofie
Klantenservice
  • Contact
  • Account & gegevens
  • Bestellen
  • Betalen
  • Levertijd & bezorging
  • Productinformatie
  • Retourneren
Inloggen
Winkelwagen
Winkelwagen
Korting
-
Verzendkosten
Gratis
Totaalprijs
€ 0,00
Naar winkelwagen
Gratis verzending binnen Nederland vanaf € 20,-
Op werkdagen voor 21.00 uur besteld, morgen in huis. Gratis verzending in NL vanaf € 20,-.
  • Webshop
    WebshopBeginnen met filosofieDemocratieDuurzaamheid en economieGlobalisering en grenzen
    Het goede levenHet zelf en identiteitWerkelijkheid en verbeeldingOnderwijs
    Acties Alle uitgaven Zojuist verschenen Verwacht
  • Auteurs
    • Even voorstellen
    • Auteurs op alfabet
    • Auteur worden
  • Uitgelicht
    • Overzicht thema's
    • Denker des Vaderlands
    • LeesFoucault
    • Ondergang van het avondland
    • Maand van de Filosofie
    • Durf te denken
  • Actueel
    • Agenda
    • Nieuws
    • Artikelen
  • Partners
    • Overzicht partners
    • ISVW
    • Centrum Ethos
    • Eidoskoop
    • Filosofie Magazine
    • Goethe- Institut
    • Radboud Reflects
    • Spinozalens
    • The School of Life
  • Over ons
    • Over Boom Filosofie
    • Over Boom uitgevers Amsterdam
  • Reeksen
De catastrofale behoeftes van het betekenissenbeest
Terug
Delen
Facebook Twitter LinkedIn Mail Print Link
Link kopiëren

De catastrofale behoeftes van het betekenissenbeest

Deze maand verscheen Bekentenissen van het vlees, het langverwachte vierde deel van Foucaults Geschiedenis van de seksualiteit. Naar aanleiding daarvan vroegen we vier kenners om in te gaan op Foucaults werk, elk vanuit hun eigen expertise. Schrijver en columnist Arnon Grunberg is gefascineerd door Foucaults gedachte dat de mens een ‘bekentenissenbeest’ is, dat zichzelf constant onderwerpt aan verbaal zelfonderzoek naar de eigen seksualiteit. Wat is het vieze geheimpje van de mensheid, waar dit beest niet over kan ophouden te spreken? Op 26 februari organiseert dNBg in samenwerking met Spui25 en Boom Uitgevers een programma rond de verschijning van Bekentenissen van het vlees, met o.a. Marli Huijer en vertaler Jeanne Holierhoek. Toegang is gratis.

‘De taal van de psychiatrie,’ schrijft Michel Foucault in Geschiedenis van de waanzin, ‘is een monoloog van de rede over de waanzin’. Een monoloog die op ‘zwijgen’ is gebouwd, omdat tegen het eind van de achttiende eeuw de dialoog is verbroken, zo stelt hij. Wat de waanzinnige te vertellen heeft is onbegrijpelijk voor degene die zich nog in de redelijkheid van de rede bevindt en die ‘de arts op de waanzin afstuurt’.

Volgens Foucault is de taal van de seksualiteit op zijn beurt de aseksuele monoloog van het ‘bekentenissenbeest’, dat zoveel te bekennen heeft dat hij oren moet inhuren om naar hem te luisteren. In het recentelijk door Jeanne Holierhoek vertaalde eerste deel van Geschiedenis van de seksualiteit, waarin de mens als ‘bekentenissenbeest’ getypeerd wordt, concludeert Foucault dat de wil tot weten het wezenlijke is van de seksualiteit en van het discours daarover, voor zover die twee van elkaar gescheiden kunnen worden. Hij ontmaskert de gedachte dat het vrijuit spreken over seks iets subversiefs zou zijn, en toont aan dat de instituten vanaf de achttiende eeuw ons voortdurend dwingen tot verbaal seksueel zelfonderzoek.


Het is het grote project van Foucault om de normen die voortkomen uit de rede en de redelijkheid, of daaruit lijken voort te komen, te bevragen, om aan te tonen dat die normen onredelijkheid in zich dragen, al was het maar omdat ze het product zijn van waarheids- en machtsspelen. Waaraan moet worden toegevoegd dat Foucault benadrukt dat macht alle kanten opwerkt. Wie beweert dat deze wereld bestaat uit machtigen en machtelozen geeft subtiel aan bij welke groep hij zelf denkt te horen en oefent alleen al daardoor macht uit. Het jonge, afhankelijke kind bijvoorbeeld heeft wel degelijk macht over zijn ouders. Mishandeling begint als ouders de macht van het machteloze kind met harde hand proberen te breken.

Pijn is nog geen seksualiteit, maar de ander dwingen om te bekennen heeft wel een erotische en sadomasochistische kant. En de bekentenis is nooit volledig. Er komt altijd meer duisternis aan. Net als in het kerkelijke tijdperk zit ook in het therapeutische tijdperk een economische kant aan dat bekennen, dat de oren gehuurd moeten worden zegt genoeg. Menselijke seksualiteit, het is een van de verdiensten van Foucault dat hij ons daar met genoegen op wijst, is niet zozeer een daad als wel een idee. 
Of zijn interpretatie van de geschiedenis altijd nauwkeurig is, daarover lopen de meningen uiteen. Zeker is dat het bekentenissenbeest als een westers cultuurproduct alomtegenwoordig is. Zo is de gedachte dat spreken over onze eigen pijn genezend zou zijn een nogal onomstreden dogma.

Verder lezen? Klik dan hier en lees verder op dNBg

Van Foucault

Bekentenissen van het vlees

Bekentenissen van het vlees

Michel Foucault
€ 39,90
Bestellen
Geschiedenis van de waanzin

Geschiedenis van de waanzin

Michel Foucault
€ 34,90
Bestellen
© 2023 Koninklijke Boom uitgevers

Klantenservice

Contact
Account & gegevens
Bestellen
Betalen
Levertijd & bezorging
Productinformatie
Retourneren

Boom voor jou

Voor de boekhandel
Docentenservice
Persinformatie
Publiceren bij Boom
Werken bij Boom

Over ons

Over Boom Filosofie
Over Boom uitgevers Amsterdam
Op werkdagen voor 21.00 uur besteld, morgen in huis.
Gratis verzending in NL vanaf € 20,-.
Algemene voorwaardenAlgemene voorwaarden zakelijkCookieverklaringDigitale contentDisclaimerPrivacy policy